Dikey piyasa entegrasyonu kapsamında bir ürünün fiyat geçişkenliği başarılı bir işleyiş içerisinde olmalıdır. Bu yapının temel kurgusu girdi fiyatları ve çıktı fiyatları arasındaki ilişkiye dayanmaktadır. Öyle ki bir ürünün üretici veya toptan fiyatlarında meydana gelecek bir değişime karşılık, perakende fiyatları bu değişikliğe göre ayarlanmalıdır. Eğer üretici fiyatlarındaki artışlara karşılık perakende fiyatları ayarlaması azalışlara göre farklı düzeyde ve farklı hızda ise bu durum asimetrik fiyat geçişkenliğinin bir göstergesidir. Şimdiye kadar birçok ürünün piyasası araştırmaya konu olmuş ve asimetrik fiyat geçişkenliği tespit edilmiştir. Bu çalışmalardan bazıları; somon piyasası, buğday piyasası, süt piyasası, kırmızı et piyasası, akaryakıt piyasası, kredi piyasası vb. sayılabilir. Ancak yumurta piyasasına yönelik asimetrik fiyat geçişkenliğinin incelendiği bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Oysaki gıda sektöründe satışa konu olan birçok gıda ürününün ana maddesi olan yumurtanın, dikey piyasa fiyatlama yapısının yakından takip edilmesi son derece önemlidir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de yumurta piyasası için üretici ve perakende fiyatları arasındaki asimetrik fiyat geçişkenliğini incelemektir. Eşik otoregresif (TAR) ve momentum eşik otoregresif (MTAR) modellerine dayanan asimetrik eşbütünleşme yaklaşımı çalışmanın analiz tekniğini oluşturmaktadır. Elde edilen bulgular, Türkiye’de yumurta fiyatları arasındaki fiyat geçişkenliğinin asimetrik olduğu yönündedir. Üretici fiyatlarında meydana gelen bir azalış, perakende fiyatlarına artışa göre daha hızlı iletilmektedir. Bu durum negatif asimetri olarak tanımlanmaktadır ve tüketicilerin lehine bir fiyat davranışı olduğu bilinmektedir. ORCID NO: 0000-0002-6787-3960
Anahtar Kelimeler: Asimetrik Fiyat Geçişkenliği, Eşik Otoregresif Model, Momentum Eşik Otoregresif Model, Yumurta Piyasası, Türkiye
|
