Bu araştırmada çeltik, kanola ve pamuk üretiminde tohum masrafının ürünlerin değişen maliyetleri ve ürün maliyetleri içindeki payları araştırılmıştır. Bu amaçla çeltikte 74 adet, kanolada 83 adet ve pamuk ürününde ise 136 adet işletmeden elde edilen verilerden faydalanılmıştır. Yapılan araştırmada kullanılan tohuma ait masraf ürünün değişen masrafları içinde payı çeltikte %6.69 (202.44 $ ha-1), kanolada %3.60 (39.34 $ ha-1 ) ve pamukta ise %2.43 (73.88 $ ha-1) olarak tespit edilmiştir. Türkiye’de 2022 yılı üretimi için verilen sertifikalı tohum kullanım desteklemesinin çeltikte 26.70 $ ha-1, kanolada ise 16.02 $ ha-1 olarak uygulanmaktadır. Ancak yapılan çalışma çeltik ve kanola üretiminde verilen tohum kullanım desteğinin 2015-2021 arasında neredeyse %50 oranında azaldığını göstermiştir. Tohum kullanım destekleri birim fiyatlarında reel bazda meydana gelen azalmanın temel nedeni ₺’nin $ karşısından önemli düzeyde değer kaybetmesidir. Yapılan çalışmada Tarım ve Orman Bakanlığınca verilen sertifikalı tohum desteğinin birim alandaki tohum masrafına oranının çeltikte %7.47 ve kanolada ise %19.22 olduğunu ortaya koymuştur. Hesaplanan oranlar çeltik ve kanola üretiminde sertifikalı tohum kullanım desteğinin çok düşük düzeyde kaldığını ve üreticilerin beklentilerini karşılamadığını ortaya koymaktadır. İncelenen işletmelerde verim ve üretim değerinde artış sağlanabilmesi için sertifikalı tohum kullanımının yaygınlaştırılması gerekmektedir. İncelenen ürünler arasında yer pamuk üretiminde tohum kullanımı da mutlaka tohum kullanım destekleri arasında yer almalıdır. Türkiye’de tohum endüstrisinin de canlı tutulabilmesi için hem sertifikalı tohum kullanım desteğinin hem de sertifikalı tohumluk üretim desteği birim fiyatlarının reel bazda belirlenmesi daha uygun olacaktır. ORCID NO: 0000-0003-0893-3748
Anahtar Kelimeler: Çeltik, Kanola, Pamuk, Tohum Maliyeti, Sertifikalı Tohum, Tohum Kullanım Desteklemesi
|
