Bu araþtýrmada çeltik, kanola ve pamuk üretiminde tohum masrafýnýn ürünlerin deðiþen maliyetleri ve ürün maliyetleri içindeki paylarý araþtýrýlmýþtýr. Bu amaçla çeltikte 74 adet, kanolada 83 adet ve pamuk ürününde ise 136 adet iþletmeden elde edilen verilerden faydalanýlmýþtýr. Yapýlan araþtýrmada kullanýlan tohuma ait masraf ürünün deðiþen masraflarý içinde payý çeltikte %6.69 (202.44 $ ha-1), kanolada %3.60 (39.34 $ ha-1 ) ve pamukta ise %2.43 (73.88 $ ha-1) olarak tespit edilmiþtir. Türkiye’de 2022 yýlý üretimi için verilen sertifikalý tohum kullaným desteklemesinin çeltikte 26.70 $ ha-1, kanolada ise 16.02 $ ha-1 olarak uygulanmaktadýr. Ancak yapýlan çalýþma çeltik ve kanola üretiminde verilen tohum kullaným desteðinin 2015-2021 arasýnda neredeyse %50 oranýnda azaldýðýný göstermiþtir. Tohum kullaným destekleri birim fiyatlarýnda reel bazda meydana gelen azalmanýn temel nedeni ₺’nin $ karþýsýndan önemli düzeyde deðer kaybetmesidir. Yapýlan çalýþmada Tarým ve Orman Bakanlýðýnca verilen sertifikalý tohum desteðinin birim alandaki tohum masrafýna oranýnýn çeltikte %7.47 ve kanolada ise %19.22 olduðunu ortaya koymuþtur. Hesaplanan oranlar çeltik ve kanola üretiminde sertifikalý tohum kullaným desteðinin çok düþük düzeyde kaldýðýný ve üreticilerin beklentilerini karþýlamadýðýný ortaya koymaktadýr. Ýncelenen iþletmelerde verim ve üretim deðerinde artýþ saðlanabilmesi için sertifikalý tohum kullanýmýnýn yaygýnlaþtýrýlmasý gerekmektedir. Ýncelenen ürünler arasýnda yer pamuk üretiminde tohum kullanýmý da mutlaka tohum kullaným destekleri arasýnda yer almalýdýr. Türkiye’de tohum endüstrisinin de canlý tutulabilmesi için hem sertifikalý tohum kullaným desteðinin hem de sertifikalý tohumluk üretim desteði birim fiyatlarýnýn reel bazda belirlenmesi daha uygun olacaktýr. ORCID NO: 0000-0003-0893-3748
Anahtar Kelimeler: Çeltik, Kanola, Pamuk, Tohum Maliyeti, Sertifikalý Tohum, Tohum Kullaným Desteklemesi
|
