Günümüzde herhangi bir şehrin mutfak kültürünü tanımak, tarihi dokusunu keşfetmek, şehir ile bütünleşen mutfak unsurlarını deneyimlemek gibi birçok nedenle insanlar turizm faaliyetlerini yürütmektedirler. Gelinen noktada, insanların “deniz-kum-güneş” gibi klasik tatil yapma anlayışının dışında alternatif turizm türlerini tercih ettiklerini görmekteyiz. Alternatif turizm faaliyetlerinden en önemlileri Fransa, İtalya, İspanya gibi ülkelerin ön plâna çıkarıp tüm dünyaya tanıttıkları gastronomi turizminden ciddi pay almaktadırlar. Bu ülkeler turizm gelirlerinin büyük kısmını gastronomiden elde ettikleri gelirlerden almaktadırlar. Toplumları diğer toplumlardan ayıran en büyük özellik yemek kültürüdür. Kültüre ülkelerin konumu, iklim koşulları ve coğrafi özellikleri yön vermektedir. Soğuk iklim koşullarında insanlar tatlı ağırlıklı beslenmekte, Akdeniz iklim kuşağındaki insanlar yeşillik ağırlıklı olarak beslenmektedirler. Türkiye doğal güzellikleri, tarihi kültürel mirası, dört mevsimi yaşayan bir ülke olma özelliği ile çekici ve önemli bir stratejik konumdadır. Tarih veya kültürel amaçlı turizm faaliyetlerde ikincil boyutta gastronomi, gastronomi amacı ile yapılan seyahatlerde, turizm hareketinin temeli ve seyahatin ayrılmaz bir parçasıdır. Gastronomi turizminin kökeninde; tarım, kültür ve turizm gibi üç unsur önemlidir. Bu unsurlar Gastronomi Turizminin bölgesel bir çekiciliğini ve deneyimlerinin pazarlanması ve konumlandırılmasında etkendir. Unsurlardan tarım ürünü sunmakta, kültür tarihi ve otantikliği, turizm altyapıyı ve hizmetleri sağlamaktadır. Gastronomi turizmi içinde bu üç unsurda bulunmaktadır. Gastronomi turizmi turistlere, bir bölgenin kültürünü ve geçmişini yaşama olanağı sağlama ve yeni bir yiyecek ve içecek deneyimi yaşamak için seyahat motivasyonu yaratan ve seyahat davranışlarının şekillenmesinde etkili olan bir turizm türüdür. İnsanların yaşamında beslenme kültürü önemlidir ve toplumları bir arada tutan hem maddi hem manevi değerleri de içermektedir. Balıkesir İli Burhaniye İlçesi Kırtık Mahallesi’nde (Köyü’nde) yok olmaya yüz tutmuş Kırktık yerel lezzetlerinin farkındalığının artırılması, yörede sürdürülebilir gastronomi turizminin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Literatür taraması sonucunda çalışma konusuyla ilgili akademik çalışmaların yetersiz olduğunu görmekteyiz. Ancak kısıtlı imkân ve bilimsel kaynaklarla elde edilen bilgilerin yörede yaşayanların öğrenmesi amacıyla çalışmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Kırtık’da yerel beslenme kültürü açısından gelenek taşıyıcısı eski nesil kişilerle yarı yapılandırılmış form kullanılarak derinlemesine mülakat uygulaması ile çalışma gerçekleştirilecektir. Görüşme yapılacak kişilerin belirlenmesinde zengin bilgi kaynağı olabilecek bireylerin saptanmasında amaçlı örnekleme yöntemlerinden kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Söz konusu yörede beslenme kültürü konusunda bilgi birikimine sahip, az sayıda kalmış yaşlı kişilerle görüşülecektir. Elde edilen bilgiler günlük yemek öğünlerinde yer alan; çorba, zeytinyağlılar, et yemekleri, süt ürünleri, tatlılar, içecekler, ekmek, vb. reçete verileri kayıt altına alınacaktır. Kırtık’de kış yemekleri için yaz aylarında yapılan pekmez, reçel, sirke, salça, sebze- meyve kuruları, peynir, vb. yöre lezzetlerine ayrı bir zenginlik kattığı tespit edilmiştir. Hayvansal ve bitkisel gıda ürünlerinin temel hammadde kaynakları ve yaylacılık geleneği ile Kuzey Ege sınırında yer alan Kırtık’da yerel lezzetlerin zenginliği ve farklılığı gastronomi turizmi açısından değerlendirilmesi gerektiği sonucunu doğurmaktadır. Yöre yerel lezzetlerin geçmişte olduğu gibi, günümüz ve gelecek nesiller tarafından da benimsenmesi için bu değerlerin yaşatılması çalışmalarına ağırlık verilmesi gerekmektedir. Bütün besin unsurlarının doğal, yerel malzemelerle yapılmış olması yanında özellikle “Somut Olmayan Kültürel Miras” unsuru olarak tescillenmesi gereken besin unsurlarına da sahip olması önem arz etmektedir. Bu durumun gerçekleşmesi için Kırtık’da gastronomi turizminin sürdürülebilirliğini sağlayacak girişimcilere, yöre halkına ve yerel yönetime düşen görevlerin yerine getirilmesi gerektiği konusunda çalışmalar yapılması gerektiği ortaya çıkmaktadır. ORCID NO: 0000-0001-8077-1507
Anahtar Kelimeler: Gastronomi Turizmi , Sürdürülebilirlik, Burhaniye / Kırtık
|
