Günümüzde herhangi bir þehrin mutfak kültürünü tanýmak, tarihi dokusunu keþfetmek, þehir ile bütünleþen mutfak unsurlarýný deneyimlemek gibi birçok nedenle insanlar turizm faaliyetlerini yürütmektedirler. Gelinen noktada, insanlarýn “deniz-kum-güneþ” gibi klasik tatil yapma anlayýþýnýn dýþýnda alternatif turizm türlerini tercih ettiklerini görmekteyiz. Alternatif turizm faaliyetlerinden en önemlileri Fransa, Ýtalya, Ýspanya gibi ülkelerin ön plâna çýkarýp tüm dünyaya tanýttýklarý gastronomi turizminden ciddi pay almaktadýrlar. Bu ülkeler turizm gelirlerinin büyük kýsmýný gastronomiden elde ettikleri gelirlerden almaktadýrlar. Toplumlarý diðer toplumlardan ayýran en büyük özellik yemek kültürüdür. Kültüre ülkelerin konumu, iklim koþullarý ve coðrafi özellikleri yön vermektedir. Soðuk iklim koþullarýnda insanlar tatlý aðýrlýklý beslenmekte, Akdeniz iklim kuþaðýndaki insanlar yeþillik aðýrlýklý olarak beslenmektedirler. Türkiye doðal güzellikleri, tarihi kültürel mirasý, dört mevsimi yaþayan bir ülke olma özelliði ile çekici ve önemli bir stratejik konumdadýr. Tarih veya kültürel amaçlý turizm faaliyetlerde ikincil boyutta gastronomi, gastronomi amacý ile yapýlan seyahatlerde, turizm hareketinin temeli ve seyahatin ayrýlmaz bir parçasýdýr. Gastronomi turizminin kökeninde; tarým, kültür ve turizm gibi üç unsur önemlidir. Bu unsurlar Gastronomi Turizminin bölgesel bir çekiciliðini ve deneyimlerinin pazarlanmasý ve konumlandýrýlmasýnda etkendir. Unsurlardan tarým ürünü sunmakta, kültür tarihi ve otantikliði, turizm altyapýyý ve hizmetleri saðlamaktadýr. Gastronomi turizmi içinde bu üç unsurda bulunmaktadýr. Gastronomi turizmi turistlere, bir bölgenin kültürünü ve geçmiþini yaþama olanaðý saðlama ve yeni bir yiyecek ve içecek deneyimi yaþamak için seyahat motivasyonu yaratan ve seyahat davranýþlarýnýn þekillenmesinde etkili olan bir turizm türüdür. Ýnsanlarýn yaþamýnda beslenme kültürü önemlidir ve toplumlarý bir arada tutan hem maddi hem manevi deðerleri de içermektedir. Balýkesir Ýli Burhaniye Ýlçesi Kýrtýk Mahallesi’nde (Köyü’nde) yok olmaya yüz tutmuþ Kýrktýk yerel lezzetlerinin farkýndalýðýnýn artýrýlmasý, yörede sürdürülebilir gastronomi turizminin geliþtirilmesi amaçlanmaktadýr. Literatür taramasý sonucunda çalýþma konusuyla ilgili akademik çalýþmalarýn yetersiz olduðunu görmekteyiz. Ancak kýsýtlý imkân ve bilimsel kaynaklarla elde edilen bilgilerin yörede yaþayanlarýn öðrenmesi amacýyla çalýþmada nitel araþtýrma yöntemi tercih edilmiþtir. Kýrtýk’da yerel beslenme kültürü açýsýndan gelenek taþýyýcýsý eski nesil kiþilerle yarý yapýlandýrýlmýþ form kullanýlarak derinlemesine mülakat uygulamasý ile çalýþma gerçekleþtirilecektir. Görüþme yapýlacak kiþilerin belirlenmesinde zengin bilgi kaynaðý olabilecek bireylerin saptanmasýnda amaçlý örnekleme yöntemlerinden kartopu örnekleme yöntemi kullanýlmýþtýr. Söz konusu yörede beslenme kültürü konusunda bilgi birikimine sahip, az sayýda kalmýþ yaþlý kiþilerle görüþülecektir. Elde edilen bilgiler günlük yemek öðünlerinde yer alan; çorba, zeytinyaðlýlar, et yemekleri, süt ürünleri, tatlýlar, içecekler, ekmek, vb. reçete verileri kayýt altýna alýnacaktýr. Kýrtýk’de kýþ yemekleri için yaz aylarýnda yapýlan pekmez, reçel, sirke, salça, sebze- meyve kurularý, peynir, vb. yöre lezzetlerine ayrý bir zenginlik kattýðý tespit edilmiþtir. Hayvansal ve bitkisel gýda ürünlerinin temel hammadde kaynaklarý ve yaylacýlýk geleneði ile Kuzey Ege sýnýrýnda yer alan Kýrtýk’da yerel lezzetlerin zenginliði ve farklýlýðý gastronomi turizmi açýsýndan deðerlendirilmesi gerektiði sonucunu doðurmaktadýr. Yöre yerel lezzetlerin geçmiþte olduðu gibi, günümüz ve gelecek nesiller tarafýndan da benimsenmesi için bu deðerlerin yaþatýlmasý çalýþmalarýna aðýrlýk verilmesi gerekmektedir. Bütün besin unsurlarýnýn doðal, yerel malzemelerle yapýlmýþ olmasý yanýnda özellikle “Somut Olmayan Kültürel Miras” unsuru olarak tescillenmesi gereken besin unsurlarýna da sahip olmasý önem arz etmektedir. Bu durumun gerçekleþmesi için Kýrtýk’da gastronomi turizminin sürdürülebilirliðini saðlayacak giriþimcilere, yöre halkýna ve yerel yönetime düþen görevlerin yerine getirilmesi gerektiði konusunda çalýþmalar yapýlmasý gerektiði ortaya çýkmaktadýr. ORCID NO: 0000-0001-8077-1507
Anahtar Kelimeler: Gastronomi Turizmi , Sürdürülebilirlik, Burhaniye / Kýrtýk
|
