Amacý: Darkale’de yok olmaya yüz tutmuþ zengin kültürel, tarihi ve doðal deðerlerinden yararlanýlarak kýrsal turizmin geliþtirilmesi için yapýlabilecekler öngörülmektedir. Soma Ýlçesi’nin eski yerleþim yeri Darkale’nin deðerlerinin yaþatýlmasý için farkýndalýk yaratýlarak, olumlu bir turizm imajýna kavuþmasýna katký saðlamak amaçlanmaktadýr. Araþtýrma Yöntemi: Manisa ilinin Soma Ýlçesine baðlý Darkale Mahallesi’nin (Köyünün) zengin deðerlerinin kýrsal turizm amaçlý kullanýlabilirliði araþtýrýlacaktýr. Araþtýrma yöntemi öncelikle kavramsal bir çalýþma olarak tasarlanmýþ; kýrsal turizm konusunda etkili olan faktörler incelenerek Darkale’de uygulanabilirliði üzerinde durulmuþtur. Söz konusu çalýþma alanýnda mevcut yöre çekiciliklerinin ortaya konulmasý amacýyla, literatür taramasýnýn yanýnda yerel halk ve yöneticilere yönelik yarý yapýlandýrýlmýþ açýk uçlu sorularýn yer aldýðý görüþme formu kullanýlarak gerekli olan bilgilere ulaþýlmaya çalýþýlmýþtýr. Bulgular: Darkale, doðal savunma sistemli, iki giriþli, kenarlarý daðlarla çevrili, önceki ismi Altýnlý olan Soma’nýn ilk yerleþim yeridir. Serin ve havadar bir iklime, zengin bir bitki örtüsüne (baþta zeytin, nar, kýzýlcýk, kiraz bulunmaktadýr) sahiptir. Eski dönemlerde buzhane olarak kullanýlan kar kuyularýnýn da yöreye özgü Darkale dondurmasýnýn yaþatýlmasýnda ayrý bir özelliði bulunduðu tespit edilmiþtir. Yerel halkýn yaz aylarýnda yaylaya çýkma geleneði günümüzde az da olsa devam etmektedir. Farklý bir mimaride yapýlmýþ Darkale evleri, zengin mutfak kültürü, halk oyunlarý, gelenek görenekleri, el sanatlarý (özellikle gelin baþ oyasý, deri çizmecilik) ile kültür turizmi açýsýnda da özel bir yerleþim yeri olma niteliðini taþýdýðý bilinmektedir. Duzlu Daðý (Kalesi) ve Asar Kalesinin arasýndan akan þelalenin bulunmasý; Kýrk Oluk Camisinin içilebilir suyu ve yörede günümüzde kullanýlmayan eski maden ocaklarýnýn da yer almasý deðerlendirilebilecek çekicilikler arasýndadýr. Sonuç ve öneriler: Darkale, literatürde yer alan kýrsal turizmin taþýmasý gereken özelliklere sahip ve potansiyeli yüksek bir yerleþim yeridir. Ancak, 150 hanelik Darkale’de sadece 25 hanede çoðunluðunun emekli olduðu yaþam sürdürülmektedir. Yerel halk Darkale’nin turizm deðerlerinin farkýnda olmasýna raðmen, bu deðerlerin korunup yaþatýlarak turizme kazandýrýlmasý konusunda gerekli bilgi ve organize olarak çalýþma konusunda desteðe ihtiyaç duymaktadýrlar. Günümüzde sadece yaz aylarýnda genellikle hafta sonlarý yörede bulunan yerli turistlerin ziyaretleri ile sýnýrlý kalmaktadýr. Darkale’de yer yabancýlarýna yönelik konaklama ünitesi de bulunmamaktadýr. Ancak, özgün mimarisi ile dikkat çeken evlerin çoðunluðunun restorasyon çalýþmalarýnýn yapýlmasýna öncelikle yapýlmasý gerekenler arasýnda olduðu dikkat çekmektedir. Yöre Halk oyunlarýndan olan Barana Geleneðinde olduðu yöreye özgü beslenme kültürü unsurlarýnýn da tescillenmesi gerekmektedir. Stratejik açýdan önemli bir coðrafyada yer alan Darkale’nin doða tutkunlarýnýn, bilim insanlarýnýn olduðu kadar; her yaþtan insanýn ilgi ve beklentilerini karþýlayabilecek deðerlere sahip olduðu tespit edilmiþtir. Soma ile aktivite amaçlý teleferik baðlantýsýnýn kurulmasý yapýlmasý gerekenler arasýnda yer almaktadýr. Söz konusu yörenin yüksek rakýmlý alanlarýnda geçmiþte var olan ve buzhane olarak kullanýlan kar kuyularýnýn da günümüzde yaþatýlmasý; yaylacýlýk geleneðinin sürdürülmesinin saðlanmasý; kiraz þenliklerinin festival organizasyonlarýna dönüþtürülmesi, kaybolmaya yüz tutmuþ yerel sosyo-kültürel zenginliklerin gelecek kuþaklara aktarýlarak, sürdürülebilir bir kýrsal turizmin geliþtirilmesi açýsýndan önem arz etmektedir. ORCID NO: 0000-0001-8077-1507
Anahtar Kelimeler: Kýrsal Turizm, Darkale Turizm Deðerleri, Darkale
|
