Satýn alma gücü karþýlýðýnda ülkeler arasýnda mal ve hizmet deðiþimini ifade eden dýþ ticaret genellikle rezerv para olarak kabul edilen para birimleri ile gerçekleþtirilmektedir. Ülkenin dýþ ticaretinde önemli yeri olan ülkelerin para birimlerinden oluþan sepete göre ulusal paranýn aðýrlýklý ortalama deðerine nominal efektif döviz kuru adý verilmektedir. Ülkelerin paylarý, ikili ticaretler göz önünde buldurularak belirlenmektedir. Reel efektif döviz kuru, nispi fiyat etkilerinin nominal efektif döviz kurundan arýndýrýlmasýyla elde edilmektedir. Reel efektif döviz kuru ayný zamanda, ülkeler arasýndaki nispi fiyat veya maliyetler hakkýnda bilgiler içerdiði için ekonomilerin rekabet güçlerinin deðerlendirilmesini saðlayan önemli makroekonomik göstergelerden birisidir.
Döviz kuru, ihracat ve ithalatý etkileyen faktörlerden birisidir. Döviz kurunda deðiþimler, ülke ekonomilerinde girdi kullanýmýnda dýþa baðýmlý bir yapý bulunduðunda, fiyat istikrarýný olumsuz etkilemektedir. Döviz kuru bu sebeple ülkenin ekonomik performans göstergeleri açýsýndan oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu çalýþmada, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasý’ndan elde edilen aylýk verilerle Türkiye ekonomisinde 2013 yýlýndan günümüze reel efektif döviz kuru, enflasyon, ihracat ve ithalat iliþkisini incelemek amaçlanmaktadýr. Çalýþmada zaman serisi analizi teknikleri kullanýlarak sonuçlar elde edilecektir. Reel efektif döviz kurunun enflasyon, dýþ ticareti etkilemesi beklenmektedir. Temel sonuçlara göre Türkiye ekonomisinde döviz kurunun enflasyonu ve dýþ ticareti etkilediði bulgularýna eriþilmiþtir. Temel sonuçlar kapsamýnda, döviz kurunda istikrarýn ekonomik aktörler için oldukça önemli olduðu bu sebeple kurdaki deðiþmelere fiyat istikrarý ve dýþ ticaret göstergeleri yönünden kayýtsýz kalýnamayacaðý gerçeði teyit edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Dýþ Ticaret, Enflasyon, Reel Efektif Döviz Kuru, Ýhracat, Zaman Serisi Analizi.
|
