Hizmet sektörü katma deðerini açýklamak üzere hazýrlanan bu çalýþmada 1990-2021dönemini kapsayan veriler ile BRICS-T ülkeleri için panel veri analizinden yararlanýlmýþtýr. Bu kapsamda çalýþmada hizmet sektörü katma deðeri, sanayi sektörü katma deðeri, insani geliþme endeksi ve nüfus artýþ oraný verileri kullanýlmýþtýr. Deðiþkenler arasýndaki iliþkileri belirlemek üzere uygulanan analizlerde yatay kesit baðýmlýlýðý ve homojenite testleri uygulanmýþtýr. Deðiþkenlerin yatay kesit baðýmlýlýðý içermeleri ve heterojenliðin söz konusu olmasý nedeniyle duraðanlýk tespiti için PANICCA panel birim kök testi kullanýlmýþtýr. Tüm deðiþkenlerin fark duraðan olduklarýnýn belirlenmesi üzerine ise panel eþbütünleþme testlerinin uygulanmasýna karar verilmiþtir. Uygulanan Pedroni (1999, 2004) ve Gengenbach, Urbain ve Westerlund (2016) eþbütünleþme testleri sonucunda deðiþkenler arasýnda uzun dönemde birlikte hareketlilik içeren bir iliþkinin olduðu belirlenmiþtir. Bu iliþkinin uzun dönemde ne yönde ve ne miktarda gerçekleþtiðinin tespiti amacýyla II. Kuþak DOLSMG tahmincisinden yararlanýlmýþtýr. Uzun dönem katsayýlarýn tahmininde uygulanan DOLSMG analizinin panel bazlý sonuçlarýna göre sanayi katma deðeri, insanî geliþme endeksi ve nüfus artýþ oranýnýn hizmet sektörü katma deðeri üzerinde anlamlý etkilere sahip olduðu belirlenmiþtir. Bununla birlikte sanayi katma deðeri ve nüfus artýþ oranýnýn hizmet sektörü katma deðeri üzerinde negatif, insani geliþme endeksinin ise pozitif bir etkiye sahip olduðu tespit edilmiþtir. Ayrýca ülke bazýnda elde edilen sonuçlar incelendiðinde Hindistan hariç diðer tüm ülkelerde sanayi katma deðerinin hizmet sektörü katma deðeri üzerinde negatif, insani geliþme endeksinin ise tüm ülkelerde pozitif etkili olduðu belirlenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Hizmet Sektörü Katma Deðeri, Ýnsani Geliþme Endeksi, Panel Eþbütünleþme, BRICS-T Ülkeleri
|
