Satın alma gücü karşılığında ülkeler arasında mal ve hizmet değişimini ifade eden dış ticaret genellikle rezerv para olarak kabul edilen para birimleri ile gerçekleştirilmektedir. Ülkenin dış ticaretinde önemli yeri olan ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre ulusal paranın ağırlıklı ortalama değerine nominal efektif döviz kuru adı verilmektedir. Ülkelerin payları, ikili ticaretler göz önünde buldurularak belirlenmektedir. Reel efektif döviz kuru, nispi fiyat etkilerinin nominal efektif döviz kurundan arındırılmasıyla elde edilmektedir. Reel efektif döviz kuru aynı zamanda, ülkeler arasındaki nispi fiyat veya maliyetler hakkında bilgiler içerdiği için ekonomilerin rekabet güçlerinin değerlendirilmesini sağlayan önemli makroekonomik göstergelerden birisidir.
Döviz kuru, ihracat ve ithalatı etkileyen faktörlerden birisidir. Döviz kurunda değişimler, ülke ekonomilerinde girdi kullanımında dışa bağımlı bir yapı bulunduğunda, fiyat istikrarını olumsuz etkilemektedir. Döviz kuru bu sebeple ülkenin ekonomik performans göstergeleri açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’ndan elde edilen aylık verilerle Türkiye ekonomisinde 2013 yılından günümüze reel efektif döviz kuru, enflasyon, ihracat ve ithalat ilişkisini incelemek amaçlanmaktadır. Çalışmada zaman serisi analizi teknikleri kullanılarak sonuçlar elde edilecektir. Reel efektif döviz kurunun enflasyon, dış ticareti etkilemesi beklenmektedir. Temel sonuçlara göre Türkiye ekonomisinde döviz kurunun enflasyonu ve dış ticareti etkilediği bulgularına erişilmiştir. Temel sonuçlar kapsamında, döviz kurunda istikrarın ekonomik aktörler için oldukça önemli olduğu bu sebeple kurdaki değişmelere fiyat istikrarı ve dış ticaret göstergeleri yönünden kayıtsız kalınamayacağı gerçeği teyit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Dış Ticaret, Enflasyon, Reel Efektif Döviz Kuru, İhracat, Zaman Serisi Analizi.
|
